Ecowende: eerste ecologische windpark op zee zonder overheidssubsidie

Het verhaal van Wijnand de Bruijne

Ecowende, een joint venture van Eneco en Shell, is de winnaar van de tender voor de vergunning van het windpark Ecowende (Hollandse Kust (west), kavel VI). Bijzonder is dat dit windpark vooral met oog voor de natuur wordt gerealiseerd. Ecologie vormde dan ook het belangrijkste deel van de aanbesteding. Het windpark zal naar verwachting in 2026 in gebruik worden genomen. Hoe pak je zo’n mega-aanbesteding ofwel tender eigenlijk aan? 

Voor het Jaarverslag 2022 van Eneco spraken we met een bevlogen Wijnand de Bruijne, Business Developer Offshore Wind bij Eneco en Deputy Project Director voor Ecowende.

Drie procent Nederlandse elektriciteitsvraag

‘Het nieuwe windenergiegebied ligt ruim 50 kilometer uit de Nederlandse kust, ter hoogte van IJmuiden. Het windpark heeft een vermogen van 756 megawatt (MW) en bestaat uit ruim vijftig windturbines. Het windpark zal per jaar voldoende elektriciteit opbrengen om te voorzien in ongeveer 3% van de Nederlandse elektriciteitsvraag – ofwel het energieverbruik van een miljoen huishoudens – en wordt volledig zonder subsidie gerealiseerd,’ aldus Wijnand de Bruijne.

De overheid hecht grote waarde aan het behouden van een gezond ecosysteem en de biodiversiteit op de Noordzee.

Bidteam van meer dan honderd specialisten

Wijnand de Bruijne vervolgt: ‘Een tender als Ecowende is een enorm complex proces waar, schrik niet, meer dan honderd specialisten aan meewerken. Er zijn bijdragen van contractingspecialisten, bid managers, specialisten op het gebied van technologie en systeemintegratie, maar ook van ecologen, juridische en financiële specialisten. Alle werkstromen zijn samengebracht in een overzichtelijk bidbook. Per saldo hebben we hier gedurende een jaar intensief aan gewerkt. Dat we deze aanbesteding hebben gewonnen is dan ook een fraaie bekroning van het vele werk. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft samen met een onafhankelijke expertcommissie alle binnengekomen aanvragen beoordeeld. We hadden het ecologisch meest innovatieve plan van in totaal acht mededingers.’

Ecologie is belangrijkste onderdeel

‘Het bidbook was mede gebaseerd op onze ervaring en kennis opgedaan bij eerdere aanbestedingen van windparken, bijvoorbeeld bij de windparken Luchterduinen, Blauwwind en Crosswind,’ vertelt Wijnand. ‘Het document bestaat uit aparte documenten voor technische haalbaarheid, economische haalbaarheid, financiële haalbaarheid, tijdige realisatie en conformiteit met de voorschriften uit het kavelbesluit. Maar daarnaast was er ook een heel belangrijke ecologische component. Het bijzondere aan dit ecologische component was dat het maar liefst 50% van alle te behalen punten (tweehonderd in het totaal) uitmaakte. Dit komt omdat de overheid grote waarde hecht aan het behouden van een gezond ecosysteem en de biodiversiteit op de Noordzee. Dit is van groot belang voor de Nederlandse natuur. Het doel is dan ook een windpark op zee te bouwen met een gezond ecosysteem en met zo min mogelijk impact op natuur en milieu,’ stelt Wijnand de Bruijne.

We streven er naar om in de toekomst windparken op zee te bouwen die een “netto positieve impact” op de natuur hebben.

Netto positieve impact 

Wijnand vervolgt: ‘Uitgangspunt bij het ontwerp en de bouw is om zo min mogelijk impact te hebben op vogels, vleermuizen, zeezoogdieren en zelfs een positieve impact op het zeeleven onder water. Dit gebeurt onder andere door een corridor voor vogels te creëren door de windturbines extra ver uit elkaar te plaatsen. Tevens worden er innovatieve fundatietechnieken gebruikt die de impact op zeezoogdieren en het onderwaterleven minimaliseren. Door het plaatsen van natuurlijke rifstructuren op de zeebodem wordt ook de biodiversiteit gestimuleerd. Daarnaast wil Eneco samen met een groep wetenschappers en experts tientallen andere innovatieve oplossingen uitvoeren en vooral ook evalueren. Doel is deels ontbrekende kennis over de ecologische impact van wind op zee met de samenleving en vooral de wetenschap te delen. In dit kader is ook een expertklankbordgroep in het leven geroepen. Kortweg, Ecowende wil een nieuwe ecologische maatstaf neerzetten voor de ontwikkeling en bouw van windparken op de Noordzee. We streven er naar om in de toekomst windparken op zee te bouwen die een “netto positieve impact” op de natuur hebben. Dit is belangrijk omdat er grote ambities zijn voor wind op zee. Er is een versnelling nodig, op een manier die bijdraagt aan de natuur en waarbij de negatieve effecten boven water worden geminimaliseerd en positieve bijdrage onder water tot stand wordt gebracht.’

Subsidieloos

‘Omdat de overheid subsidies voor windparken op zee niet langer beschikbaar stelt, bieden Corporate Power Purchase Agreements (C-PPA’s) de mogelijkheid deze toch te bouwen. Zonder zulke langetermijnakkoorden bestaat geen zekerheid over de prijs voor de geproduceerde elektriciteit. In dat geval zouden de financiële risico’s (door het marktprijsrisico) voor energiebedrijven (te) groot zijn. In een C-PPA spreken betrokken partijen een vaste prijs per megawattuur af. Dus de afnemer hoeft in die jaren niet te vrezen voor onverwachte prijsstijgingen. De C-PPA geeft daarmee de noodzakelijke zekerheid aan zowel het betrokken energiebedrijf als ook de banken en investeerders die betrokken zijn bij dit soort windparkprojecten. KPN is de eerste afnemer die zich heeft gemeld,’ stelt Wijnand. ‘In 2030 wil KPN klimaatneutraal zijn zonder compensatie van certificaten. Hieraan levert hun afname bij ons een belangrijke bijdrage.’

One Planet-strategie van Eneco

Wijnand de Bruijne besluit: ‘Ecowende sluit perfect aan bij de One Planet-strategie van Eneco. Immers, als we onze planeet leefbaar willen houden voor volgende generaties moeten we nu actie ondernemen om de aarde niet verder te laten opwarmen dan 1,5 °C. Eneco neemt hierin zijn verantwoordelijkheid. Met ons One Planet Plan willen we al in 2035 klimaatneutraal zijn, ook voor al onze klanten. Windenergie is hierbij een belangrijke pijler. 

Kerncijfers

• 760 megawattuur (MWh) Geïnstalleerd vermogen
• 3,4 terawattuur (TWh) & = 3,4 miljard kilowattuur (kWh) Op te wekken vermogen
• 3% aandeel in totale Nederlandse elektriciteitsvraag

Ongewone ontwikkelingen

Het was een jaar met ongewone ontwikkelingen. Voor onze klanten en voor ons.

Lees het Eneco jaarverslag 2022